İlk defa köşe yazısı yazıyorum, ne yazsam… Ne yazsam biraz düşündüm, sonra biraz daha düşündüm. Buldum çocuklara düzen alışkanlığı kazandırmak, sanki bu konuyla ilgili bir de hikaye kitabı vardı Deniz’in Rüyaları Dağınık Bonbon muydu adı kim yazmıştı acaba? 🙂 Biliyorum en çok şikayet ettiğiniz konulardan biri bu.
İlk olarak düzen alışkanlığı kazandırmak korktuğunuz kadar zor değil. Çünkü düzenli olmak doğuştan kazanılan bir beceri değil. Düzenli olmanın öğrenilen bir davranış şekli olduğu bilinmeli ve çocuğa verilen tepkilerde de bu durum göz önüne alınmalıdır. Çocuğun düzenli bir yaşam tarzını benimseyebilmesi için ebeveynlerin doğru rol model olması şarttır.
Odasını toplamayan, dolapları her daim karışık olan, okul çantasını vaktinde hazırlamayan ve evin her yerinde kişisel eşyalarını bırakan çocuklar ne kadar tanıdık geldi değil mi? 🙂 Bu durumda da aile ve çocuk arasında iletişim kopuklukları, güven duygusunda azalma, tartışma ve gerginlikler yaşanabiliyor. Maalesef ki pek çok anne-baba bu konuda çocuklarına gereğinden fazla yüklenerek sert tepki gösterebiliyor. Ancak unutulmamalıdır ki düzenli olmak doğuştan kazanılan bir beceri değildir.
Çocuğa düzenli olmanın yolları öğretilirken küçük yaşlardan itibaren kurallar anlatılmalıdır. Çocuk sorumluluk duygusunu ne kadar erken kavramaya başlarsa ilerleyen zamanlarda da her türlü sorunla tek başına mücadele etmeyi öğrenir Çocukluk çağında öğrenilen bilgiler asla unutulmaz, aksine hayat boyu devam eder.
İyi bir maceracı daima düzenlidir çocuklar, düzenli olur ve sorumluluklarınızı zamanında yerine getirirseniz bu sayede tüm maceralarınızda başarılı olursunuz.
(Deniz’in Rüyaları Dağınık Bonbon)
Tabi ki her yaşın becerileri farklıdır. Bu sebeple çocuğun yapabileceği işler göz önüne alınmalıdır. Çocuğa asla yapamayacağı sorumluluklar verilmemelidir. Aksi takdirde çocuğun gelişimi olumsuz yönde etkilenebilir. Ayrıca gelişimine ve yaşına uygun şekilde iletişim kurulmalıdır. Mesela küçük bir örnek vereyim çocuğumuzun ismi deniz olsun Deniz 6 yaşında ve anaokuluna gidiyor. Deniz’den annesi odasını toplamasını istediğinde deniz inatlaşıyor toplamıyor. Anne sinir krizi geçiriyor. Ertesi gün deniz okula gittiğinde öğretmeni hadi bakalım çocuklar şimdi herkesin birer temizlik robotu olup sınıfı toplamasını istiyorum diyor. Ayrıca sınıfı toplayan her robota birer aferin yıldızı vereceğim diyor. Deniz’de dahil tüm çocuklar robot sesleri çıkararak sınıfı topluyor. Öğretmen ne yaptı sınıfı toplama işini oyunlaştırdı. Ve aferin yıldızı ile de pekiştirdi. Peki evde neler yapabiliriz;
Çocukları günlük işlerinize dahil edebilirsiniz. Yemek hazırlarken, sofra kurarken onlara ufak tefek görevler verin. Günlük işlerinize mutlaka dahil edin. Nasıl yapması gerektiğini önce siz yavaş yavaş göstererek model olun.
Ebeveyn olarak sizin düzenli olmanız örnek olmanız açısından çok önemlidir. Kurulan cümlelere dikkat edilmelidir. Örneğin ‘‘Oyuncakların yeri burası. Bunu buraya koymalısın.’’ gibi açık ve anlaşılır cümleler kurulmalıdır.
Günlük yaşam becerilerini kazandırırken her şeyin düzenli olması önemlidir. Eşyaların yerleri, nerede olması gerektiği çocuğa anlatılmalıdır. Bunun için evde sürekli eşya değişimi, yer değişimi, oyuncakların, kıyafetlerin aynı yerde durması iyi olacaktır.
Çocukla tartışmak, onu bağırmak, cezalandırmak geçici olarak işe yarasa da, uzun vadede çocuğun düzen hissini olumsuz etkiler.
Her gün geceden beraber hazırlık yapın, ertesi gün için planlar yapın. Okul çantasını beraber hazırlayın, kıyafetlerini ayarlayın. Bunu ne kadar erken aşılarsanız, ilerideki hayatı o derece kolaylaşacaktır.
Çocukların gelişiminde rutin önemlidir. Misal çocuğunuzun her gün aynı saatte yemek yemesi, aynı saatte ödev yapması, aynı saatte yatağa girmesi ve bunları rutin şekilde yapıyor olması çocuğun düzen alışkanlığı kazanmasını sağlayacaktır.
En önemli noktalardan biride çocuğu takdir etmek ve ödüllendirmektir. Çocuğunuz odasını topladığında, düzenli olduğunda onu takdir edin. Düzenli olmadığı zamanlarda ise cezalandırmak yerine bir daha ki sefere düzenli olması için cesaretlendirin. Örneğin Deniz’in Rüyaları Dağınık Bonbon kitabında dağınıklık yüzünden bonbon ve deniz görevlerinde başarılı olamamıştı. Bunun üzerine kartalo onları cesaretlendirmek için;
-Sakın üzülmeyin maceranız henüz bitmedi. Hayat uzun bir maceradır bunu unutmayın, demişti.
Evet hayat uzun bir macera, düzenli planlı olmaksa bu maceranın olmazsa olmazı… bir sonraki yazıda görüşmek dileğiyle…
