GİRİŞ
Beslenme planı, hastalıkların önüne geçilmesi ve sağlık arasındaki bağlantıyı günümüzde toplumun büyük bir çoğunluğu tarafından bilinmektedir. Bireyler doğru beslendiklerinde hastalıklardan korunacağını veya hastalıklarına tanı konulduğunda, bu durumu beslenme düzenlerini değiştirdiklerinde kontrol altına alabileceklerini artık biliyorlar. Bu sebeple beslenme eğitimi ile sağlıklı yeme davranışlarının ve yaşam stilinin desteklenmesi konuları giderek önem kazanmakta dolayısıyla beslenme eğitimine duyulan gereksinim artmaktadır. Beslenme eğitimi; kişinin kendisi ya da ailesi için endişe duyduğu bir konuda olabileceği gibi ilgisini çeken bir konuya da odaklanabilmektedir.
BESLENME EĞİTİMİ NEDEN GEREKLİDİR?
Günümüz koşullarında besin çeşitliliğinin ve beslenmeye bağlı kronik hastalıkların artması, insanların sağlıklı bir şekilde uzun yıllar yaşama isteği ve beklenen yaşam süresinin uzaması gibi çeşitli nedenlerle besinler ve beslenme konularına olan toplumsal ilgi giderek artmaktadır. Sosyal medyada günden güne besin ve beslenme konularına yer verilmekte, hatta bazı televizyon kanallarında tüm gün sadece yemek programları gösterilmektedir. Hastalık ve beslenme ilişkisi konusunda televizyonlarda, gazetelerde, diyetisyenler, doktorlar, mankenler, şarkıcılar ve yaşam koçları tarafından sürekli bilgi aktarımı yapılmaktadır. İnternette sayısız sitede nasıl zayıflanacağı, nasıl beslenilmesi gerektiği, hastalık durumunda neler yapılması gerektiği gibi birçok konuda bilgiler yer almaktadır. Bu kadar karmaşık bir ortamın içinde insanlar kime inanacaklarını, hangi bilginin doğru olduğunu ve gerçekte ne yapmaları gerektiğini bilememektedirler.
- Sağlığın korunması ve geliştirilmesi için beslenme eğitimi gereklidir. Dünya sağlık örgütü verilerine göre küresel ölüm nedenlerinde ilk sırada koroner kalp hastalıkları gelmektedir. Yaşam kalitesini bozan beslenme sorunlarının (protein-enerji yetersizliği, demir yetersizliği anemisi, iyot yetersizliği hastalıkları, raşitizm, şişmanlık, diş çürükleri vb.) en aza indirilmesi veya yok edilmesi beslenmeye bağlı kronik hastalıkların (hipertansiyon, kalp damar hastalıkları, diyabet, bazı kanser türleri vb.) önlenmesini sağlar.
- Fiziksel aktivitenin arttırılması ve beslenme arasındaki önemli bağın anlaşılması için beslenme eğitimi şarttır. Fiziksel aktivite önerileri beslenme önerileri gibi aslında yapılması zorunlu önerilerdir. Düzenli fiziksel aktivite hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, kolon kanseri, meme kanseri, ve depresyon gibi birçok hastalığın önüne geçmekte faydalıdır. Hareketsiz yaşam, dünyada ölüme neden olan risk faktörleri içerisinde dördüncü sırada yer almaktadır.
- İnsanların beslenme konusunda bilgiye ya da yardıma ihtiyaç duymalarının bir diğer nedeni besin çeşitliliğinin her geçen gün daha karmaşık bir hal almasıdır. Önceden insanlar sadece kendi bölgelerinde yetişen besine ulaşabiliyorken, günümüzde küreselleşme, yeni tarım teknolojileri, gıda sanayindeki gelişmeler gibi nedenlerden bireyler artık sayısı binlere varan ürün çeşidi ile karşı karşıya kalmaktadır. Ek olarak eskiden evlerde geleneksel hazırlama ve pişirme yöntemleri kullanılırken, şimdilerde tüketime hazır, işlenmiş besinler ya da dışardan hazır tüketilen besinlerin tüketimi artmıştır. İnsanlar bu kadar karmaşık ortamda seçim yapmak zorunda kaldılar. Bu karmaşayı gidermek ve insanlara nasıl seçim yapacaklarını göstermek için beslenme eğitimine duyulan gereksinim artmıştır.
- Oluşan bilgi karmaşasını gidermek için beslenme eğitimi önemlidir. Beslenmeyle ilgili bilgi veren kişilerin birbirlerinden farklı açıklamalar yapması, soysal medyada paylaşılan beslenme tavsiyeleri gibi olaylar bilgi eksiği olan kişileri yanlış yönlendirebilmektedir. Beslenme eğitimi ile doğru bilgiyi kimin vereceği, kimlerin yaptığı açıklamaların bilimsel temelli olduğu ve besin etiketlerinde yer alan bilgilerin ne anlama geldiği konularına açıklık getirilebilecektir.
Sonuç olarak, saydığımız tüm durumlar insanların besin ve beslenme konusunda bilgiye ihtiyaç duyduğunu göstermektedir. Her duyulan, paylaşılan bilgi doğru olmayabilir. Sağlığı korumanın, sürdürmenin, geliştirmenin en temel yolu çocukluktan başlayan beslenme eğitiminden geçer. Fakat öğrenmenin yaşı yoktur. Doğru beslenme insan yaşamında çok büyük önem taşır. Her yaştan bireyin sağlıklı beslenmenin nasıl olduğunu öğrenip sonrasında bunu hayatına entegre etmesi gerekir.
