İnsan ilişkilerinde hız arttıkça, derinlik azaldı. Bu sadece bir tesadüf değil; psikolojinin, sosyolojinin, hatta felsefenin uzun süredir işaret ettiği bir kırılma. Çünkü hız, insani olan her şeye karşı bir tehdit unsuru. Sevgi, dostluk, güven gibi duygular zamanla büyür; emekle olgunlaşır. Oysa günümüz insanı zamanı da, emeği de tüketilecek bir şey olarak görüyor.
Bağ kurmak sabır ister. Duygusal yakınlık, sadece sözcüklerle değil; zaman içinde oluşan bir karşılıklılıkla inşa edilir. Fakat bugünün ilişkileri bu doğallığı taşıyamıyor. İnsanlar bir bağ kurmadan aidiyet talep ediyor; anlamadan yakınlık, tanımadan bağlılık arıyor. Bu da duyguların hızla sönmesine, ilişkilerin yüzeyde kalmasına yol açıyor. Psikolojik olarak bu; tam olarak güvensiz bağlanma, derinlik korkusu ve yüzeysellikle başa çıkma stratejisi olarak tanımlanabilir.
Modern birey, özgürlük adı altında artık temas etmekten kaçıyor. Yakınlık, bağımlılık ve beklenti gibi algılanıyor. İlişkiler, sanki bireysel alanın bir tehdidiymiş gibi görülüyor. Oysa insan, doğası gereği ilişkiyle anlam bulan bir varlık. Temas etmeden, bağ kurmadan, sevmeden ya da sevilmeden kalıcı bir psikolojik denge kurmak mümkün değil.
Her şey geçici. Ve geçiciliğin normalleştirildiği bir düzende, sadakat bir yük, sabır bir zaman kaybı, vefa ise romantik bir nostalji gibi algılanıyor. İlişkiler tüketiliyor; çünkü duygular da artık birer içerik gibi “kullanılıyor.” Psikolojik olarak bu, modern yalnızlığın en temel nedenlerinden biri: kalabalıkların içinde bile aidiyet hissedememek.
Yeni nesil, ilişkileri seçenekler listesi gibi görüyor. Bugün biri, yarın bir başkası… Duygusal bağlar, tüketim nesnesine dönüşmüş durumda. İhtiyaç anında ulaş, işlevi bitince uzaklaş. Bu, sadece sevgiyi değil; insanın kendini de değersizleştirdiği bir döngü. Çünkü insan, değer verdiği şeyle birlikte kendi değerini de inşa eder. Değersiz ilişkiler içinde insan, zamanla kendi kıymetini de unutur.
Felsefik olarak bu tablo, varoluşun anlam arayışına da ters düşüyor. İnsan, bağ kurarak kendi benliğini inşa eder. Başkasının gözündeki yansımasıyla kendini tanır. Ama temas ortadan kalktığında kimlik de bulanıklaşır. İlişkilerin bu kadar hızlı kurulup bu kadar kolay bitmesi, bağlanma sisteminin çökmesi demektir. Psikolojik olarak bu, bireyin iç dünyasında sürekli bir “yarım kalmışlık” duygusu meydana getirir. Tamamlanmayan ilişkiler, tamamlanmamış kimlikler doğurur. Ve insan, her yeni ilişkide bir öncekinin yükünü taşır. Ama fark etmez. Çünkü yüzeyde yaşamak, o yükü bastırmanın en kolay yoludur. Bu yüzden belki de yeniden düşünmek gerekiyor: Neyi, neden bu kadar çabuk tüketiyoruz? Neden hiçbir şey uzun sürmüyor? Neden insan, artık insanda kalmıyor? Ve en önemlisi: Bu hızın sonunda neye varıyoruz?
Nihayetinde aslında bu tutum, bu geçicilikle örülmüş ilişki biçimi, sadece bireylerin değil; toplumun da ruhunu yıllar içinde sessizce aşındırıyor. Kurulamayan ilişkiler, tamamlanamayan kimliklere; tamamlanamayan kimlikler, parçalanmış aidiyet duygularına dönüşüyor. Aidiyetin olmadığı yerde ise sahici bir huzur, gerçek bir bağlılık yeşeremiyor. Zamanla insanlar sadece birbirine değil, kendilerine de yabancılaşıyor. Yıllar geçtikçe iç dünyalarda biriken bu yarım kalmışlık hissi, yerini kronik yalnızlığa, duygusal yorgunluğa ve kimi zaman da köksüzlüğe bırakıyor. Sevemeyen, güvenemeyen, bağlanamayan bireyler çoğaldıkça; toplum da sadece sosyal olarak değil, ruhsal olarak da dağılmaya başlıyor. Aile yapıları zayıflıyor, dostluklar formaliteye dönüşüyor, bireyler birbirinin hayatına dokunmadan sadece hayatından geçiyor.
Bu, sadece bugünün değil; geleceğin de problemidir artık. Çünkü bir bağ kuramayan nesil, bir bağ kurduracak kültürü de sonraki kuşaklara aktaramaz. Kadim değerlerin unutulması, sadece bireysel bir boşluk değil; kolektif bir hafıza kaybıdır. Ve bu hafıza yitirildiğinde, insanın insanla kurduğu bağın anlamı da kaybolur. Oysa insan anlamla yaşar. Ve anlam, en çok da başka bir insanla kurduğu ilişkide saklıdır.
