İsmini Latince ‘bruksis‘, Yunanca ‘brukein’ isimlerinin birleşmesinden alan bruksizm; diş sıkma, gıcırdatma veya dişlerin birbirine sıkıca bastırılmasıdır. Genellikle geceleri gıcırdatma yani dişler kenetliyken birbiri üzerinden kaydırma hareketi, gündüzleri de dişler kenetliyken sıkma hareketi olarak görülür. Cinsiyetten bağımsız olduğu ve yaşla birlikte azaldığı bilinmektedir.
Neden Dişlerimizi Sıkarız?
Çoğu zaman bilinçsizce yaptığımız bu hareketin tek bir sebebi yoktur. Ancak psikososyal durumun en önemli sebeplerinden biri olarak kabul edilmektedir. Bunun yanısıra lokal, sistemik ve nörolojik etkenlerde bulunmaktadır. Bunlar arasında travmatik okluzyon, dental kistler, hatalı yapılmış diş restorasyonları, ağız içi yumuşak doku anomalileri, oral postur bozukluğu sistemik etkenlerden beslenme yetersizliği, down sendromu, alerjik reaksiyonlar, aşırı alkol ve kafein tüketimi, kullanılan bazı ilaçlar bulunur. Ayrıca anksiyetik, agresif, rekabetçi ve hiperaktif kişilik yapılarının da bruksizmin sebepleri arasında önemli bir yeri vardır.
Bruksizm Belirtileri Nelerdir?
En yaygın ağız içi belirtisi aşınmış dişlerdir. Ancak aşınma aşırı asitli gıdaların tüketilmesi veya hatalı diş fırçalama yöntemlerinden de kaynaklanabileceği için, kesin tanıda yetersiz kalır. Bunun yanı sıra diş ve dolgu kırıkları, diş köklerinde çatlak veya kırıklar, çiğneme kaslarında hipertrofi, baş, boyun ve yüz ağrıları, kısıtlı ağız açma, çene ekleminden ses gelmesi ve radyolojik değişimler görülebilir.
Bruksizmin teşhisinde hastanın şikayetleri, geçmiş tıbbi ve diş hikayesi alınır. Ağız içi ve ağız dışı muayenesi yapılır. Başta panoramik olmak üzere bazı radyolojik tetkikler yapılır. Gerekirse polisomnografi yapılarak uykusu kayıt altına alınır ve izlenir.
Bruksizm Tedavi Yöntemleri
Yukarıda değindiğim gibi bruksizmin tek bir sebebi olmadığı için, tek bir tedavi yöntemi yok ne yazık ki. Sebebe ve belirtilere göre tedaviler farklı disiplinlerle kombine edilebiliyor. Diş hekimleri, fizyoterapistler, psikologlar, psikiyatristler, nörologlar ile beraber çalışabiliyor.
Dental nedenlere yönelik tedaviler; hatalı ve eksik yapılmış restorasyonlar düzeltilir, eksik dişler protezlerle tamamlanır, dikey boyut ayarlamaları, okluzyon düzeltmeleri yapılır.
Psikolojik nedenlere bağlı bruksizmde, uygun psikolojik veya psikiyatrik tedavi ile belirtiler hafifletilmektedir. Gerekirse ilaç kullanımı sağlanır.
İdiopatik yani nedeni belli olmayan bruksizimde şeffaf gece veya gündüz plağı kullanılır. Ya da çiğneme kaslarına botoks uygulaması yapılabilir, ortalama bir yıl belirtiler hafifler.
Tüm bu tedavilerin yanı sıra meditasyon, yoga, nefes egzersizleri gibi mental olarak rahatlatıcı uygulamalar da önerilmektedir.
Sağlıklı olmak elimizde…
Yorum