Her insan hayatında birçok kişiyi tanıyıp onlarla ilişki içinde bulunmuştur. Zira tanıdığınız her insan farklı hayat farklı bir dünya olduğundan dolayı bu insanlara istemsizce empati, uyum veya sempati gibi duygular besleriz. Çoğumuzun da bildiği gibi bukalemun, ortama uyum sağlamasıyla bilinen bir canlıdır. Bu noktada tıpkı insanlarında etkileşim içinde olduğu insanların bilinçli ya da bilinçsiz bir şekilde o insanların davranışlarını hayatına empoze etmesine Bukalemun Etkisi denir. Zira bu etki insanların hayatlarına yararı olacağı gibi zararı da olabilir.
Psikoloji tarihine baktığımızda ise, 1999 yılında Tanya Chartrand ve John Bargh’in yaptığı çeşitli araştırma ve sosyal deneyler sonucunda bilimsel olarak kanıtlanıp tüm dünyaya yayınlandı. Deneklere sorulan çeşitli sorular sonucunda, insanların yeni tanıyıp etkileşim içine girdiği insanların vücut dillerini taklit ettiği saptanmıştır. Yüksek empati özelliğine sahip insanlara baktığımızda ise onların da yeni tanıdıkları insanlara kolayca uyum sağlayıp zaman zaman onların çeşitli davranışlarını taklit ettiği görülmüştür. Aralarında olumlu ilişki kuran insanların el hareketleri, söylenenlere tepkileri, vücut duruşları, aksanları ve özgün özelliklerini kimi zaman istemeyerek taklit ettiği görülmüştür. Bu hareketlerimiz yeni tanıdığımız insanlara kendimizi beğendirmek için kişinin bilinç altında yatan nedenlerden de kaynaklandığı söylenebilir. Zira yeni tanıdığımız insanlarla ilk sohbet esnasında benzer hangi davranışları yaptığımızı konuşarak bu benzerliklerin artması sonucunda insanlarda pozitif duyguları ve yakınlaşmayı sağlamaktadır. Bukalemun etkisini insanlar hemen fark edemezler. Zira ikili ilişkilerde zaman geçtikçe fark edilir. Benim bu tepkim veya davranışım şu arkadaşım gibi fark etmeler sonucu farkına varırız. Zira bu etki ikili ilişkilerin aksine grup içinde de olması da yüksek ihtimaldir. Genellikle o ekibin en sosyal ve duygularını ifade eden kişisinden etkilenmeler olmaktadır. Öte yandan yeni tanıştığımız bir gruba dahil olmak için kimi zaman “onlar gibi davranırsam zorluk çekmem ve onlar da beni aralarına daha kolay kabul eder.” düşüncesi de vardır. Bu yüzden onlar gibi hareket etmeye başlarız. Bu yönden baktığımızda ise kimi zaman bukalemun etkisini kabul görmek için de kullandığımız olur. Genel olarak o insanlardan gelen sinyaller bizi ister istemez etkileyebilir. Ve ayna nöronlarımızda onları taklit etmemizi tetikler.
İnsanlar ilişki kurarken öncelikle benzer şeyleri yapıp daha iyi vakit geçirmeyi düşünür. Zira ikili ilişkilerde uzmanların genel tavsiyesi de çiftlerin taviz verip aynı şeyleri yapmalarıdır. Bukalemun etkisini de en sık rastladığımız taklitler jestler, yüz ifadeleri ve tavırlardır. Bu taklitleri bilinç altımızda istemsizce şekillenir. Bu etkilerden dolayı ilişkiler de bukalemun etkisinin olumlu etkisinin olduğu görülmüştür.
Yorum