Neredeyse her organizmada bulunan bir protein türü olan lektin, karbonhidratları bağlama kapasitesine sahip antinutrientlerdir. Çoğu bitkide doğal olarak bulunmaktadır. Bitki lektinlerine baktığımızda birçok faydalı özelliğe sahip olduğunu görmekteyiz. Antiviral ve antibakteriyel etkisiyle vücuda fayda sağlamaktadır.
3 ana tip lektin bulunmaktadır. Bunlar: ‘‘Merolektinler, Hololektinler ve Kimerolektinler.’’
Bitki lektinlerinin çoğu hololektinlerdir. Hemaglutinin olarak davranırlar ve reseptörlere bağlanırlar.
Kimerolektinler, füzyon protein görevi görürler. Art arda dizilmiş karbonhidratları bağlar.
Merolektinler ise; tek bir karbonhidratı bağlar.
Lektinler aynı zamanda bitki savunmasında da rol oynamaktadır. Basit şekerleri bünyesine bağlayarak savunma fonksiyonlarını iyileştirir. Yabancı maddeleri bularak koruyucu görev de üstlenmektedir.
Lektin bazı besinlerde de doğal olarak bulunur. Bu besinleri yediğimizde lektin proteininden de faydalanmış oluruz.
Lektin İçeren Besinler
- Baklagiller, tüm fasulye çeşitleri,
- Tüm tahıllar,
- Domates, biber, patlıcan, patates, kabak,
- Mantar,
- Süt ve ürünleri,
- Ceviz, badem, kaju, fındık,
- Kinoa, chia tohumu, esmer pirinç,
- Soya,
- Muz, Nar,
- Çikolata.
Bazı kişilerde lektine hassassiyet görülebilir. Bu durumda lektin içeren besinleri kontrollü tüketmekte fayda vardır. Özellikle alerji etkisi oluşturabilir. Bulantı ve kusma yapabilir. Böyle bir hassassiyette doktor kontrolünde ve diyetisyen eşliğinde beslenme kontrol edilmelidir. Lektin içeren besinleri suda bekletme, düdüklü tencerede pişirme, fermente ve mayalama yöntemini kullanma lektinlerin parçalanmasını ve bağlama yeteneğinin ortadan kaldırılmasını sağlar. Bu yöntemlerle lektin miktarı azaltılabilir.
Lektinlerin zararlı olduğuna dair bazı çalışmalar bulunmaktadır. Fakat lektin içeren besinlere baktığımızda sağlık açısından son derece yararlı besinler olduğunu görmekteyiz. Lektin içermeyen bir diyet, lif açısından ve fenolik bileşikler açısından fakir bir diyet olacaktır. Lektinlerin antioksidan kapasitesine de baktığımızda beslenme de lektinin önemli olduğunu görmekteyiz.
SİBO ve Irritable Bağırsak Sendromu gibi bağırsak problemleri olan kişilerde lektin, gaz ve şişkinlik gibi problemlere yol açabilir. Eğer ki çıkarılamayan gaz problemi yaşanıyorsa lektin hassasiyeti düşünülebilir. Fakat böyle bir hassassiyet yoksa lektini beslenmenizden çıkarmak doğru bir tercih olmayacaktır.
Yorum