Emek ve Dayanışma Günü (1 Mayıs )
Dünya çapında kutlanılan: İşçi, Emekçi Birlik ve Dayanışma Günü olarak 1 Mayıs günü, bayram olarak kutlanılmaktadır. Türkiye’de de Emek ve Dayanışma Günü resmi tatil edilerek bayram olarak kutlanılmaktadır.
Ancak malum, bütün dünyayı etkileyen koronavirüs salgını nedeniyle 1 Mayıs kutlamalarının, kutlanıp kutlanamayacağı yetkili mercilerin vereceği kararlar doğrultusunda netlik kazanır.
Emekçi, barış ve dayanışma gününün yani işçi bayramının tarihsel gelişiminde başlangıç noktasının; Avusturya’nın Melbourne kentinde 1856’lı yıllarda, taş işçilerinin uzun çalışma süreleriyle başlayan mücadelenin zamanla Amerika’da devam etmekte olan iç savaş döneminde; ucuz işçilik ile 14-15 saat gibi uzun süreli çalıştırılma, çalışan insanların sosyal hak ve güvencede olmayışları işçi sendikalarını da harekete geçirmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nde çalışan işçilerin çalışma sürelerinin 8 saatle sınırlandırılmasına ve dolayısıyla işçilerin sosyal ve hukuki haklarının verilmesi nedeniyle, dünyanın birçok ülkesinde; Belçika ve Fransa gibi ülkelerde işçi konfederasyonlarının da benzer direnişler baş göstermesine vesile olmuşlardır. Bu süreçte Amerika’da yaşanan direnişlerle çok sayıda grev ile seyreden durumun; işçi yaralanma ve ölümleri, beraberinde işçi idamları gibi olayların oluşması tarihi kayıtlarda kendini göstermiş olmaktadır. Süreç devam etmekte iken; 1889‘lu yıllarda Paris’te gerçekleştirilen ülkeler arası kardeşlik kongresinde; Amerika Birleşik Devletleri’nin Sendika yönetimlerince verilen öneri üzerine dünyada 1 Mayıs günü remi tatil edilerek İşçi Bayramı olarak karara bağlanmıştır.
Türk Tarihinde 1 Mayıs Kutlanmaları
Tarihi kaynaklar doğrultusunda; Osmanlı döneminde liman, tütün ve pamuk işçilerinin ilk olarak Selanik’te kutladıkları bilinmektedir. Daha sonra 1905 yılında İzmir’de, 1910 yılında ise İstanbul’da kutlanıldığı bilinmektedir. Ancak 1920 yılında İstanbul’da kutlanan 1 Mayıs kutlaması, işgal altındaki İstanbul’un bağımsızlık sembolüne işaret olarak gösterilmiştir.
1 Mayıs, tarihin çeşitli dönemlerinde birçok ülkede olduğu gibi Türkiye’de de birçok olayların beraberinde gerçekleşmesine, dolayısıyla kanlı olayların yaşanmasına sebep olmuştur.
1976 yılındaki görkemli 1 Mayıs kutlamasının ardında; Bir sonraki yıl ise tarihsel kayıtlara göre 34 kişinin ölümü ve 200 kişinin yaralanmasıyla yaşanan (özellikle taksim olayları olarak tarihte yer olan) olayın tarihe kanlı 1 Mayıs olarak yazılmasına, dolayısıyla da 1980 yılı sonrasın da 12 Eylül askeri darbesiyle beraber kutlamalar yasaklanarak, tatil olmaktan çıkarılmasına sebep olmuştur. Daha sonra zaman zaman çeşitli dönemlerde sendika yönetimlerince alınan kararlar doğrultusunda; birçok aydınında katılımıyla gerçekleştirilen ,taksim şehitlerini anma programı çerçevesinde taksim de, ayrıca 1 Mayısın bayram niteliğinde kutlanılması talebiyle Kadıköy’de yapılan gösteriler yine ölüm ve yaralanmalarla sonuçlanmıştır.
Benzer şekilde, Almanya’da 1 Mayıs 1929 tarihinde olayların şiddetli yaşanması sebebiyle bu tarih, tarihe kanlı 1 Mayıs olarak geçmiştir.
Bir mayıs zaman zaman resmi nitelik taşıyarak kutlanırken zaman zaman da yasakların getirilmesiyle remi tatil olmaktan çıkarılmış ve kutlamalar gerçekleştirilememiştir.
1 Mayıs kutlamalarının Türkiye’de uzun bir süre yasaklanmasının ardından 2009 yılında, ’Emek Ve Dayanışma Günü’ remi tatil olarak ilan edilmiştir.
Bu çerçevede Türkiye’de olduğu gibi bütün dünyada coşkuyla ve sevinçle kutlanılmaktadır.
1 Mayıs 2022 yılı bayram olarak kutlanılacak iken, aynı zamanda bu tarihin Ramazan Bayramı arefesine denk gelmesi nedeniyle ulusal çapta her iki bayram birlikte yaşanacaktır.
Memleketimize ve tüm insanlara hayırlı olsun.
Saygılarımla…
Yorum