Öfke Nedir?
Öfke, doğru bir şekilde ifade edildiğinde oldukça sağlıklı ve doğal bir duygudur. Ancak kontrolsüz hale gelip yıkıcı bir boyuta ulaştığında, okul ve iş hayatında, kişisel ilişkilerde ve genel yaşam kalitesinde çeşitli sorunlara neden olabilir. Öfkenin bir duygu olduğu, diğer tüm duygular gibi ne iyi ne de kötü olduğu, yalnızca yaşadığımız bir his olduğu unutulmamalıdır. Bebeklerin ya da hayvanların bile engellendiklerinde, stres altında olduklarında ya da kendilerini rahatsız hissettiklerinde öfke gösterdikleri bilinmektedir. Ayrıca öfke, koruyucu bir işlev de taşır; biri hakkınıza saldırdığında ya da size saygısız davrandığında öfkelenmeniz oldukça doğaldır. Bu noktada, öfkenin kendisi bir sorun değildir; esas sorun, öfkeyle nasıl başa çıkacağını bilmeyen ve bu duyguyu kendine ya da çevresine zarar verecek şekilde ifade eden kişilerde ortaya çıkar.
Nelere Sinirlenirsiniz?
Öfkeyi uygun ifade etme yollarını öğrenmek için öncelikle neye öfkelendiğimizin veya hangi durumlarda öfkelendiğimizin farkında olmamız gerekir. Örneğin birisi veya bir olay bizi öfkelendiremeyeceğinin davranış veya duygularımızdan bizim sorumlu olduğumuzu farkında olmalıyız. Bu sebeple de “beni öfkelendirdin” yerine “ben öfkelendim” demek daha faydalıdır. Öfke kıskançlıktan, utançtan, engellenmeden, haksızlıktan, reddedilmeden, anlaşılmamaktan oluşabilmektedir.
Kızgınken Nasıl Davranırsınız?
Somurtma, surat asma, küsme şeklinde davranışlar ortaya çıkar. Vurmak, kırmak ve bazen de öfkemizi sözlerle ifade ederiz; küfür ve hakaret ederek, bağırarak, tehdit ederek…
Bu şekilde hem çevremizdekilere hem de kendimize yıkıcı ve zarar verici şekilde davranabilir ve sonrasında pişmanlık duyabiliriz. Bunun olmaması için de öfkemizi tanımalı, nasıl kontrol edeceğimizi bilmeliyiz.
Öfkemi Nasıl Kontrol Ederim?
Öfke Anında Yapılabilecekler:
- Dur ve hareket etmeden önce düşün.
- Derin derin nefes almaya çalış.
- Eğer zihninde olumsuz düşünceler dolaşıyorsa, bu durum kendini daha mutsuz veya öfkeli hissetmene neden olabilir. Bu düşünceleri bir süreliğine durdurmaya çalış. “Sakin ol…” şeklinde kendinle içinden konuş.
- Eğer hala sakinleşemediysen, bir süreliğine öfkelendiğin ortamdan veya kişiden uzaklaşmayı dene. Böylelikle öfkenin daha çok artmasını engellemiş olursun.
- Öfkenin geçmesi için kendine zaman tanı. Sakinleşmek için seni rahatlatabilecek yöntemleri denemeye çalış: müzik dinlemek, yazı yazmak, resim çizmek, güvendiğin biriyle duygularını paylaşmak ya da spor yapmak gibi.
Nefes düzenleme ve gevşeme tekniği, meditasyon deneyebilirsiniz. Ayrıca öfkelendiğiniz alanları, olayları, kişileri fark edin ve değerlendirin. Öfkelendiğiniz olayları işlevsel bir çerçevede yeniden değerlendirin yani bilişsel yeniden yapılandırma yapabilirsiniz. İçsel geriliminizi sevdiğiniz bir faaliyetle azaltabilirsiniz; Spor, yürüyüş, resim çizmek, müzik, kitap okumak vb.
