Affetmek, karşıdaki kişiyi ya da durumu unuttuğumuz, onunla uzlaştığımız ve onun haklı olduğunu kabul ettiğimiz anlamına gelmemektedir. Kişinin haksızlık yaşamasına karşılık kin, intikam gibi duygularından uzaklaşıp ödeşmekten vazgeçerek suçluya şefkat, merhamet gibi hislerle bir hediye vermesi şeklinde tanımlanmaktadır. Affetmek bilinçli ve koşulsuz gerçekleşmektedir, incinen kişi bunu isteyerek karşıya sunar.
Enright ve Fitzgibbons affetme modeline göre, Açığa çıkarma, Karar verme, İşe koyulma, Derinleşme olarak dört aşama yer almaktadır. Enright, affedebilmek için yollar aramayı kanser için bir yol aramakla bağdaştırmaktadır. Affetmemeyi, stresli taşlarla döşenmiş engebeli negatif bir yol olarak betimleyebiliriz, bu durumda kalmayı seçmek agresif hisler, saldırganca davranışlar gibi olumsuzlukların ortaya çıkma ihtimalini artırabilir.
Affediciliğin Yararları
Affediciliğin yararları şu şekilde sıralanabilir:
- Düşük kan basıncı,
- Azalan stres,
- Daha az düşmanlık,
- Öfkeyi daha iyi kontrol etme becerisi,
- Daha düşük kalp atım hızı,
- Düşük alkol ya da madde kötüye kullanımı riski,
- Daha düşük depresyon belirtileri,
- Daha düşük kaygı belirtileri,
- Kronik acıda azalma,
- Daha çok arkadaşlık ilişkisine sahip olma,
- Daha sağlıklı ilişkiler,
- Daha güçlü dini ve ruhsal iyi oluş,
- Gelişmiş psikolojik iyi oluş.
(Akt. Çolak, 2014).
Affetme düzeyleri, kendini affetme, diğerini affetme, ortak affetme (toplulukta etnik gruplar arasında affediş), ülke içindeki toplulukları affetme (aynı ulustaki topluluklar arası affediş), uluslararası affetme (farklı ülkelerin birbirlerini affedişi) olarak verilmektedir (Akt. Çardak, 2012). Affetmek kolay ya da kısa zamanda gerçekleşen bir süreç değildir. Birtakım basamakları takip eden güç bir deneyimdir.
Affetmenin 20 basamağı:
- Gerçekleştirdiği psikolojik savunmaları incelemek ve bunun sonucundaki sorunlara eğilmek,
- Öfkesiyle yüzleşerek öfkeyi özgür bırakmak,
- Utandığını kabul etmek ve utanmanın normal olduğunun farkına varmak,
- Duygusal olarak kendini tükettiğini görmek,
- Sonucunda kırgınlık veya kızgınlık hissettiği olayı tekrar tekrar yaşantıladığını fark etmek,
- Kırılan kişi olarak kendini kıranla karşılaştırma yaptığına dair iç görü kazanmak,
- Bu yaşantının kendini olumsuz değiştirdiğini fark etmek,
- “Adil dünya” görüşünü değiştirdiğine yönelik iç görü geliştirmek,
- Önceki yöntemlerin işe yararlığını gözden geçirerek geçmiş inançlarını değiştirmek,
- Affetme seçeneğini elinde bulundurduğunu bilmek ve bunu istemek,
- İncindiği kişiyi affetmek yönünde kararlı olmak,
- Yeniden çerçevelendirerek empati geliştirip bu çerçevede kendine bakmak,
- İncindiği kişiye şefkat duymak ve onunla empati kurmak,
- Acının deneyimlenmesi ve hissedilen acıyı kabullenmek,
- İncindiği kişiye ahlaki hediye sunmak,
- Bu süreçte hissettiği acıyla birlikte kendini ve diğerlerini anlamlandırmak,
- Önceki deneyimlerini anımsayarak kendinin de zaman zaman affedilme gereksinimi duyabildiğini fark etmek,
- Küresel ölçekte yalnız olmadığını fark etmek ve bundan destek almak,
- Kırılmışlığı aracılığıyla yeni bir hayat amacı belirlemek,
- İncindiği kişiye karşı pozitif duygulanımların artması ve negatif duygulanımların azalması, hissettiklerini serbest bırakmak (Akt. Küçüker, 2016).
Kaynaklar:
- Çardak, M. (2012). Affedicilik yönelimli psiko-eğitim programının affetme eğilimi, belirsizliğe tahammülsüzlük, psikolojik iyi oluş, sürekli kaygı ve öfke üzerindeki etkisinin incelenmesi.
- Çolak, T. S. (2014). Affetme esnekliği kazandırmada logoterapi yönelimli grupla psikolojik danışmanın etkililiği.
- Küçüker, D. (2016). Affetme, affetmeme, bilişsel esneklik, duygu düzenleme ve yaşam doyumu arasındaki ilişkilerin incelenmesi (Master’s thesis, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
